Obesitas ook schadelijk voor samenstelling sperma

Dat overgewicht geen goede zaak is, daarvan raken steeds meer mensen doordrongen. Intussen blijven er steeds nieuwe bewijzen voor deze stelling opduiken. Regelmatig publiceren wetenschappers de resultaten van nieuwe onderzoeken, die aannames bevestigen of reeds bewezen feiten herbevestigen. Daarbij valt telkens weer op dat alles in ons lichaam een samenhang heeft met elkaar en dat een verstoring van de natuurlijke balans soms onverwachte effecten heeft. Zo blijkt nu ook dat de kwaliteit van het mannelijk zaad achteruit holt wanneer er sprake is van overgewicht. Het zou zelfs zo kunnen zijn dat een aanleg voor obesitas op die manier van vader op kind kan worden doorgegeven.

Het onderzoek dat aan deze constatering ten grondslag ligt, werd uitgevoerd in Denemarken en bevindt zich nog in een prille fase, als is er wel inmiddels vijf jaar verstreken sinds de start ervan. De belangrijkste conclusie is dat dikke mannen ander sperma lijken te hebben dan magere mannen. Of, beter gezegd, het zaad verandert onder invloed van het gewicht. Met name de genen die betrekking hebben op de eetlust en de hersenontwikkeling zijn anders, het is daardoor heel goed denkbaar dat de neiging om (te) veel te eten op die manier aan het kind wordt doorgegeven, met alle kwalijke gevolgen van dien. Gedurende het onderzoek werd het sperma van zes mannen, die een operatie ondergingen om van hun overtollige kilo's af te komen, door de wetenschappers getest. Dat gebeurde zowel voor de operatie als kort erna en vervolgens opnieuw een jaar later. Al kort na de operatie waren veranderingen waar te nemen, een jaar later waren die ook zichtbaar. Soortgelijke veranderingen werden ook geconstateerd bij een andere groep mannen. Tevens werd onderzoek verricht bij ratten en muizen. Deze eerste onderzoeksresultaten werpen een nieuw licht op de voortplanting van de mens. Immers, tot nu toe wordt vooral gefocust op de gezondheidstoestand van de vrouw wanneer zij in verwachting raakt. Betreffende de man wordt hooguit gekeken naar bepaalde erfelijke zaken, maar dat zijn actuele gezondheidstoestand een directe relatie heeft met het zaad dat hij produceert en dus ook rechtstreeks van invloed is op de zwangerschap, daarbij werd tot nu toe nauwelijks stilgestaan. Het lijkt er dus op dat ook de man er vanaf nu voor moet zorgen in topconditie te zijn voor het beste resultaat. Overigens zou dat in feite altijd moeten, ook wanneer er geen sprake is van voortplanting. De resultaten van het onderzoek werden gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Cell Metabolism.

Onderzoek op basis van hersenscan

Mannen en vrouwen denken anders, handelen anders, reageren anders... Jarenlang werd door wetenschappers aangenomen dat dit komt omdat ook de hersenen anders zouden zijn. Dat blijkt echter helemaal niet zo te zijn. Uit recent onderzoek aan de universiteit van Tel Aviv blijkt dat er geen wezenlijke verschillen zijn te ontdekken tussen de hersenen van mannen en vrouwen.

Hele boeken zijn er volgeschreven over het gedrag van de man en de vrouw. Vooral het feit dat de beide seksen vaak zo van elkaar verschillen in opvatting en in de wijze waarop ze bepaalde zaken benaderen, houdt de gemoederen al jaren bezig. Het ligt voor de hand om ervan uit te gaan dat, zoals het lichaam van de man ook in andere opzichten verschilt van dat van de vrouw, ook de hersenen onderlinge verschillen vertonen. Afgezien van de grootte en eventueel de kleur van bepaalde delen, is er door de onderzoekers niet echt een verschil geconstateerd. Ze bestudeerden 1.400 MRI-scans van hersenen en zagen dat het overgrote deel van de scans niet specifiek als mannelijk of vrouwelijk was aan te duiden. Specifiek mannelijke of vrouwelijke eigenschappen kwamen op de meeste scans wel voor. Ze hebben daaruit de conclusie getrokken dat het niet terecht is om in alles een mannelijke en een vrouwelijke variant te onderscheiden. De resultaten van het onderzoek werden gepubliceerd in een uitgave van de Amerikaanse nationale academie van wetenschappen.

De conclusies van de onderzoekers in Tel Aviv lijken haaks te staan op de beweringen van Amerikaanse wetenschappers die in 2013 beweerden dat de hersenen van mannen en vrouwen juist heel anders in elkaar zitten. In Pennsylvania werden destijds de hersenen van bijna 1.000 mensen onderzocht en daaruit kwam naar voren dat de signalen in de mannelijke hersenen hoofdzakelijk van voor naar achter lopen, terwijl de signalen bij vrouwen juist hoofdzakelijk van links naar rechts zouden gaan. Daaruit werd destijds de conclusie getrokken dat hierin het geheim schuilt van de wijze waarop mannen en vrouwen verschillend omgaan met het uitvoeren van meerdere taken tegelijkertijd. Hierbij dient echter wel te worden opgemerkt dat het onderzoek in Tel Aviv zicht richt op de samenstelling van de hersenen op basis van een scan, dus niet op de wijze waarop gecommuniceerd wordt. De ene conclusie sluit de andere in dit geval niet uit. Het is immers goed denkbaar dat de samenstelling weliswaar min of meer gelijk is, maar dat de wijze waarop het geheel functioneert alsnog anders is.

De werking van onze blaas

Hoe vaak ga je per dag gemiddeld naar het toilet om te plassen...? Tussen de vier en de tien keer...? Mooi zo. Dan is bij jou alles in orde...! Dat is namelijk het gemiddelde. Natuurlijk is het van veel factoren afhankelijk, vooral van de hoeveelheid vocht die je inneemt. Want hoe je het wendt of keert, uiteindelijk zal een groot deel van dat vocht je lichaam ook weer moeten verlaten. Daarmee wordt gelijk een aantal afvalstoffen geloosd, dus dat is goed geregeld. Heb je je ooit afgevraagd hoe dit eigenlijk precies werkt...?

Onze nieren zorgen ervoor dat afvalstoffen uit het bloed gehaald worden. Ze produceren urine, een combinatie van lichaamsvocht en afvalstoffen. Per dag wordt ongeveer twee liter urine geproduceerd, die via de urineleiders in de blaas terecht komt. Onze blaas is als het ware een opvangreservoir, waar de urine bewaard wordt totdat we die uitplassen. Zouden we geen blaas hebben, dan zouden we de hele dag door steeds een klein beetje urine verliezen, hetgeen niet erg praktisch zou zijn. De blaas is leeg ongeveer zo groot als een biljartbaal maar rekt uit wanneer er urine in stroomt. Onze blaas kan ongeveer vierhonderd milliliter urine bevatten. Wanneer de blaas vol begint te raken, krijgen we een signaal dat het tijd wordt om te gaan plassen. In de blaas bevindt zich namelijk een heel gevoelig plekje, het trigonum. Naar mate de blaas voller en voller wordt, ontstaat er druk op dit gevoelige plekje, met als resultaat dat er een bepaalde prikkel wordt verzonden die ons doet beseffen dat het tijd is om een toilet op te zoeken.

Wanneer we de prikkels zouden negeren, dan worden die steeds heftiger. Je herkent het vast wel, je hebt geen toilet in de buurt of het komt even niet uit om weg te gaan. Je houdt je plas op, maar dat kost je steeds meer moeite naar mate het langer duurt. Wanneer je de prikkels zou blijven negeren en dus niet gaat plassen, schakelt je lichaam zichzelf uiteindelijk over op de automatische piloot en kun je het plassen niet meer tegenhouden. Vanuit het zenuwcentrum in je ruggenmerg wordt dan geregeld dat je blaas geheel wordt geleegd. Zover wil je het natuurlijk niet laten komen...! Het is sowieso niet verstandig om je plas vaak op te houden, want hiermee kun je het spierweefsel rond de blaas beschadigen. De blaas heeft een eigen netwerk van spieren, die ervoor zorgen dat we de blaas kunnen samenknijpen en dus legen. Vaak wordt gedacht dat je het plassen kunt versnellen door druk uit te oefenen met de buikspieren, maar dit berust op een misverstand. Baby's plassen altijd volledig automatisch, ze hebben nog geen controle over de spieren rond de blaas.

Hoe komt het nu dat je vaker moet plassen wanneer je alcohol gedronken hebt? Welnu, dat heeft te maken met een hormoon in de nieren. Dit hormoon, voluit het antidiurethisch hormoon genaamd, zorgt ervoor dat de aandrang om te moeten plassen enigszins wordt gecontroleerd. Drinken wel alcohol, dan wordt de productie van dit hormoon afgeremd. In eerste instantie levert dat nog niet direct problemen op, je zult niet direct na het eerste biertje naar het toilet hoeven te hollen, maar na ongeveer een half uur tot een uur beginnen de eerste prikkels te komen. Doordat er onvoldoende antidiurethisch hormoon beschikbaar is, absorberen de nieren minder water, ze sturen meer vloeistof door naar de blaas. Dat heeft meerdere consequenties. Op de eerste plaats moet je dus steeds vaker plassen, maar daardoor raak je ook veel meer vocht kwijt dan gemiddeld en droogt je lichaam uit. Daarom krijg je weer sneller dorst, enzovoort. Het maakt geen verschil of je aan het bier of aan de sterke drank zit. Beter is het om tussen de alcoholhoudende drankjes steeds een glas water te drinken.

Wanneer hebben sportdrankjes nut?

Fabrikanten doen al jaren hun best om ons ervan te overtuigen dat we hun speciale sportdrankjes moeten drinken als we goed willen presteren. Drankjes in de meest wonderlijke kleuren, voorzien van de meest fraaie benamingen, zouden ons lichaam snel van de juiste stoffen voorzien om ons uithoudingsvermogen te verbeteren. Helaas voor deze fabrikanten blijkt dat een handje vol suiker, opgelost in water, vaak beter werkt.

Veel sportdrankjes bevatten glucose, één van de belangrijkste brandstoffen in het menselijk lichaam. Willen we intensief gaan sporten, dan is het belangrijk om voldoende van die brandstof beschikbaar te hebben. Tijdens en na het sporten kan die brandstof weer snel worden aangevuld door voldoende glucose in te nemen. Tot zover niets aan de hand. Maar Britse wetenschappers aan de universiteit van Bath hebben vastgesteld dat de combinatie van glucose en fructose beter werkt dan alleen glucose. Ze volgden enige tijd een groep wielrenners, die verschillende drankjes tot zich namen. Sommige drankjes bevatten glucose, andere drankjes bevatten gewone tafelsuiker, waarvan de moleculen bestaan uit een verbinding tussen een glucose- en een fructosemolecuul. Daarbij bleek dat de fietsers verklaarden dat het trainen hen gemakkelijker afging wanneer ze drankjes met gewone tafelsuiker kregen. Ook waren ze van mening dat hun darmen dan beter functioneerden. Er zijn overigens wel sportdrankjes die een mix van glucose en fructose bevatten, maar lang niet allemaal hebben ze beide stoffen in zich.

Sportdrankjes zijn overigens alleen effectief wanneer je daadwerkelijk intensief moet presteren. Maar hoe kun je nu het beste te werk gaan qua inname van vocht? In feite begint dat al enkele uren voordat je gaat sporten. Zorg ervoor dat je voldoende water drinkt, ongeveer een halve liter tot een liter, zo'n twee uur voordat je gaat sporten. Het is de bedoeling dat er geen vocht of voedsel meer in je maag zit als je met sporten begint, want dit remt de prestaties. Vlak voor de te verrichten inspanning kun je wel nog even snel één of twee glazen water innemen. Gewoon water dus, zonder toevoegingen. Ben je begonnen aan een duurinspanning van een half uur of een uur? Drink dan elke kwartier een glas water of een sportdrankje. Een hypotone drank (waartoe ook water behoort) bevat per 100 ml minder deeltjes (suikers en elektrolyten) dan je eigen lichaamsvocht. Zo'n drank wordt snel opgenomen. Bij een isotone drank is het aantal deeltjes gelijk met dat van het lichaamsvocht, terwijl een hypertone drank meer deeltjes bevat, dus meer geconcentreerd is. Niet alleen diverse sportdrankjes, maar ook vruchtensappen en frisdranken vallen hieronder.

Afvallen hangt niet alleen af van vetconsumptie

Wie minder vet tot zich neemt gaat daarvan op de lange termijn niet afvallen. Sterker nog, iets meer vet eten leidt soms zelfs tot betere resultaten waar het pogingen tot gewichtsverlies betreft. Deze conclusie kan worden getrokken uit een analyse die Amerikaanse wetenschappers hebben gemaakt. Hiervoor werden de resultaten bestudeerd van 53 eerder uitgevoerde studies.

Combinatie van factoren

Hoe kun je het beste afvallen? Een vraag die velen al decennia lang bezig houdt. Een veelheid aan onderzoeken is beschikbaar, maar de meningen leken er altijd nogal verdeeld over te zijn. Dan weer werd het ene dieet aanbevolen, dan weer won het andere dieet aan populariteit. Een eenduidige uitspraak vanuit de wetenschap leek er niet te zijn. Toch lijkt het er nu op dat vet niet meer per definitie als de grote boosdoener van overgewicht wordt gezien. In elk geval wordt gesteld dat het verminderen van de vetinname op de lange termijn niet leidt tot het kwijtraken van de overtollige kilo's. Althans, niet wanneer dat de enige maatregel is die genomen wordt. De Amerikaanse studie heeft betrekking op de gegevens van ruim 68.000 mensen. Deze mensen werden groweg in twee groepen verdeeld, enerzijds de mensen die een dieet volgden met weinig vet en anderszijds een willekeurig ander dieet waarbij geen sprake was van maaltijdvervangers. Daaruit bleek dat alle personen na een jaar bijna drie kilo minder wogen. Ook werd specifiek gekeken naar mensen met een koolhydraatarm dieet, hierbij viel op dat deze mensen gemiddeld een kilo meer gewicht verloren waren dan de anderen. Er waren ook mensen die juist wat lichaamsgewicht verloren door een ander dieet te volgen waarbij de hoeveelheid vet zelfs iets hoger lag. Een duidelijk signaal dat de vetcomsumptie niet de belangrijkste factor is om te bekijken bij het bepalen van een dieet. Overigens moet wel worden gezegd dat de mensen die helemaal geen aanpassingen deden in hun eetpatroon, behalve de hoeveelheid vet verminderen, wel in gewicht afnamen.

Vroeggeborenen hebben hogere kans op visuele stoornis

Wanneer de hersenen de beelden doe vanuit de ogen worden doorgestuurd niet goed registreren of verwerken, is er sprake van een cerebraal visuele stoornis of inperking, kortweg CVI genaamd. Dit kan veroorzaakt worden door een zuurstoftekort tijdens of vlak na de geboorte. Dat zuurstoftekort zorgt ervoor dat de neurologische paden, waarover de beeldverwerking plaatsvindt, beschadigd raken. Uit onderzoek is gebleken dat kinderen die meer dan twee maanden te vroeg worden geboren een grotere kans op CVI hebben.

Niet vast te stellen met reguliere oogtest

Door neuropsycholoog Christiaan Geldof van Koninklijke Visio, het expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen, werd onderzoek gedaan naar visuele stoornissen als gevolg van problemen in de hersenontwikkeling. Daaruit blijkt dat CVI voorkomt bij ernstig vroeggeboren kinderen dan bij op tijd geborenen. Geldof deed zijn onderzoek in het kader van zijn studie aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Voor het vaststellen van CVI hanteerde hij een gestandaardiseerde procedure die op onderdelen afwijkt van de praktische manier waarop tot nu toe over CVI wordt gesproken. Hij concludeerde daarbij dat een kwart van alle ernstig vroeggeboren kinderen te maken had met stoornissen die niet werden vastgesteld met behulp van de gangbare oogtesten. Het betrof onder meer kinderen die vlak na de geboorte medische complicaties doormaakten, zoals infecties, en die langdurig beademd moesten worden. Geldof adviseert derhalve om, wanneer er sprake is van ernstige vroeggeboorte, in combinatie met medische complicaties, om uitgebreider visueel onderzoek te doen in de nazorg. Op die manier kan tijdig de juiste behandeling worden gekozen.

Koninklijke Visio is een kennis- en adviescentrum voor slechtzienden en blinden, maar houdt zich daarnaast ook bezig met onderzoek, begeleiding, revalidatie, onderwijs en wonen. Kijk voor uitgebreide informatie op www.visio.org.

Hoe verkom je botbreuken?

Australische onderzoekers hebben ontdekt dat er een relatie lijkt te bestaan tussen de hoeveelheid zwarte thee die we drinken en de kans om op hogere leeftijd te maken te krijgen met botbreuken. Wetenschappers van de University of Western Australia menen dat het drinken van tenminste drie koppen zwarte thee per dag helpt om botbreuken te voorkomen. Het gunstige effect wordt toegeschreven aan de zogenoemde flavanoïden die zich in zwarte thee bevinden.

Maar liefst 34% minder kans

De conclusie vloeit voort uit een analyse van onderzoeksgegevens die bekend waren van bijna 1.200 Australische vrouwen op leeftijd. De vrouwen, gemiddeld 75 jaar oud, hebben vragenlijsten ingevuld over hun eet- en drinkgewoontes en werden op basis van de theeconsumptie ingedeeld in drie groepen. Van de vrouwen die deelnamen aan het onderzoek, dat een periode van ongeveer tien jaar besloeg, kwamen er 288 in het ziekenhuis terecht in verband met botbreuken, veroorzaakt door osteoporose. Uit de gegevens bleek echter dat vrouwen die minimaal drie koppen zwarte thee per dag dronken, ongeveer 34% minder kans hadden op een ernstige botbreuk door osteoporose. Ze hadden zelfs 42 procent minder kans op een heupfractuur. Om nu te zeggen dat thee zorgt voor sterke botten, is wat te kort door de bocht. Toch lijken de flavanoïden, een groep antioxydanten die zich in de zwarte thee bevinden, van belang te zijn. De resultaten van het onderzoek werden gepresenteerd tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van de American Society for Bone and Mineral Research.

Een hoge hartslag..!

Als je intensief beweegt, stijgt je hartslag. Waarom eigenlijk? En waarom hebben mensen die regelmatig intensief sporten tijdens hun training een minder hoge hartslag dan iemand die nooit sport en zich incidenteel inspant? Vragen die veel gesteld worden over de hartslag. Om ze te verklaren is het goed om eerst wat algemene informatie over het hart te geven.

De werking van het hart

Op de eerste plaats, het hart is een spier. Waarschijnlijk de belangrijkste spier in ons lichaam, want het hart zorgt ervoor dat ons bloed blijft stromen. Het bloed vervoert zuurstof naar de verschillende delen van het lichaam. Zou dat niet gebeuren, dan kunnen we niet meer functioneren. Onze hersenen kunnen bijvoorbeeld maar heel even zonder zuurstof. Het is dus belangrijk dat ons hart altijd blijft kloppen. Het ritme waarin dat gebeurt wordt geregeld door een prikkelgeleidingssysteem. Simpeler gezegd, elektrische prikkels stimuleren de hartspier om zich samen te trekken. Een automatische externe defibrilator (AED) geeft in feite op dezelfde manier een elektrische prikkel, waardoor het apparaat geschikt is om te gebruiken bij een reanimatie na een hartstilstand.

Je hartslagfrequentie

Bij onze geboorte is onze hartslag bijna twee keer zo hoog als op latere leeftijd. Een baby heeft een hartslag die rond de 130 per minuut ligt. Kinderen van basisschoolleeftijd hebben een hartslag tussen de 80 en 100, volwassen zitten tussen de 60 en 70, afhankelijk van hun leeftijd en hun conditie. Want, zoals gezegd, het hart is een spier en spieren kun je trainen. Door regelmatig te sporten train je de hartspier, die daardoor groter en sterker wordt. Een grote, sterke spier is gemakkelijker in staat om het bloed rond te pompen dan een kleinere niet-getrainde spier. Het is dus heel logisch te verklaren dat het hart van een sporter met minder hartslagen per minuut het werk kan doen.

Bij intensief sporten kan de hartslag gemakkelijk oplopen tot 160 of zelf 180 slagen per minuut. Zodra we ons lichaam weer wat rust gunnen, loopt de hartslag weer terug naar normale waarden. Hoe snel dat gaat, hangt ook weer samen met de vraag hoe getraind de hartspier is. Tijdens de slaap loopt de hartslag trouwens terug naar ongeveer 50 slagen per minuut.

Bijzondere bacterie

In Rusland is een bijzondere bacterie ontdekt van maar liefst 3,5 miljoen jaar oud. Op zich nog geen schokkend nieuws, maar deze bacterie lijkt bijzondere krachten te hebben. Bij proeven die op muizen werden uitgevoerd werd een opmerkelijk resultaat bereikt. Oude muizen werden weer energiek en gingen zich zelfs weer voortplanten! Zou dit de sleutel naar het eeuwige leven zijn?

Wetenschappers injecteren zichzelf

Inmiddels hebben de wetenschappers, een team dat onder leiding staat van Anatoli Brouchkov, de bacterie ook bij zichzelf geïnjecteerd. Ze stellen dat dit volstrekt ongevaarlijk is, er zou geen enkel negatief effect geconstateerd zijn. Sterker nog, er is alleen maar goed nieuws te melden. De wetenschappers worden energieker van de bacterie. Ze werken langer door en Brouchkov zelf liet al weten dat hij inmiddels al twee jaar geen griep meer heeft gehad. Men onderzoekt nu hoe het mogelijk is dat deze bacterie zich miljoenen jaren heeft kunnen handhaven in grond die permanent bevroren is geweest.

Niet voor het eerst

Het is overigens niet de eerste keer dat zulke oude bacteriën gevonden worden. Bepaalde gebieden op aarde ontdooien langzaam maar zeker door de globale opwarming, met als gevolg dat de bacteriën die er leven nu pas worden ontdekt. Er zijn intussen al wetenschappers die in reactie hebben gezegd dat deze bacteriën wel eens de sleutel tot het eeuwige leven zouden kunnen bevatten, omdat ze beschikken over het vermogen om cellen te regenereren.

Patiënten die het medicijn erlotinib slikken zouden er wellicht goed aan doen om daarbij ook wat cola te nuttigen. Onderzoekers van het Erasmus MC ontdekten recent dat cola ervoor zorgt dat dit medicijn, dat wordt voorgeschreven bij longkanker en bij kanker aan de alvleesklier (pancreas) beter in het bloed wordt opgenomen. De verklaring daarvoor is relatief simpel, cola zorgt voor een hogere zuurgraad in de maag en juist die zure omgeving is nodig voor een goede opname van het medicijn.

Om die reden melden de onderzoekers ook dat met name bij gewone cola, dus niet de light variant, dit effect wordt bereikt. De standaard cola is het meest zuur van de colasoorten die in de handel zijn. Patiënten die erlotinib slikken gebruiken in veel gevallen ook maagbeschermende middelen, die de zuurgraad van de maag juist omlaag brengen. Dat is ongunstig voor de opname van medicijnen als erlotinib. Gebleken is dat de opname van erlotinib in het bloed bij patiënten die zich van maagbeschermende middelen bedienen gemiddeld wel veertig procent hoger ligt. Er zijn zelfs uitschieters gemeten van honderd procent betere opname. Dat zegt overigens nog niets over de mate waarin de stof vervolgens de kanker bestrijdt. Ook is nog niet duidelijk of andere zure drankjes hetzelfde effect kunnen bereiken. Wel wordt aangenomen dat de verbeterde opname niet alleen geldt voor erlotinib, maar ook voor andere medicijnen die als pil worden ingenomen.