Menig nachtrust wordt verstoord door snurkgeluiden van de eigen partner. Sommige mensen snurken zo hard, dat hun partner besluit om in een andere kamer te gaan slapen. Slimme ondernemers brachten speciale beugeltjes en neusclips op de markt die het snurken zouden moeten tegengaan, maar desondanks wordt er nog heel wat afgeronkt in de slaapkamer. Vanuit de Verenigde Staten kwam onlangs een nieuwe suggestie om het snurken een halt toe te roepen en die is simpeler dan je wellicht zou verwachten. Gewoon een sticker om de mond mee dicht te plakken...!

Overigens wordt de mond niet geheel dichtgeplakt met de sticker, want de zogenoemde Varnum Mouthpiece is uitgerust met een klein ventiel, zodat er toch nog wat lucht via de mond in de luchtwegen kan stromen. Ademen via de mond wordt sowieso als minder gezond beschouwd. We hebben immers een neus gekregen om mee te ademen. Toch zijn er best veel mensen die er een gewoonte van hebben gemaakt om door de mond te ademen. Volgens de wetenschappers is juist dat een manier van ademen die snurken bevordert. Wanneer de luchtstroom via de neus loopt, zal dat volgens de experts niet leiden tot snurkgeluiden. Bij het ademen door de mond wordt koele lucht ingeademd, die vervolgens met hoge snelheid de achterkant van de keel raakt. Dat kan leiden tot trillingen en samentrekkingen van het weefsel aldaar, met snurkgeluiden als resultaat. Door de speciale sticker op de mond te plakken voor het slapen gaan zou het snurken met ongeveer dertig procent moeten afnemen en wanneer er al gesnurkt wordt, zou dat minder luid moeten zijn, zo stelt men. Een mooie bijkomstigheid is verder dat de sticker niet blijvend hoeft te worden gebruikt. Door de sticker te gebruiken leren we onszelf een andere manier van ademen tijdens onze slaap aan, na verloop van tijd zijn we daaraan zo gewend geraakt dat de sticker niet meer nodig is.

Van alle volwassen mannen snurkt ongeveer veertig procent regelmatig. Bij de vrouwen ligt dat percentage aanmerkelijk lager, namelijk op vierentwintig procent. De mate waarin mensen snurken en het volume dat ze daarbij produceren neemt vaak toe naar mate de leeftijd vordert. Ook is er een zekere erfelijkheidsfactor, want in bepaalde families wordt meer gesnurkt dan in andere families. Mensen die voornamelijk op hun rug slapen lopen meer kans om te gaan snurken. Daarom wordt geadviseerd om vooral op de zij te gaan liggen. Kies liever niet voor een slaaphouding op de buik, aangezien dit te belastend is voor de nek. Er bestaan speciale slaappositietrainers die voorkomen dan iemand tijdens het slapen alsnog op de rug draait. Een ander gegeven is dat dikke mensen over het algemeen meer snurken dan magere mensen. Snurk je, kijk dan eens kritisch naar je lichaamsgewicht. Is dat wat aan de hoge kant...? Doe dan eens een poging om wat af te vallen...! Ook het drinken van alcohol is een bekende veroorzaker van snurken. Alcohol verslapt immers de spieren en wanneer de spieren in de mond en keel slapper zijn, kunnen ze gemakkelijker snurkgeluiden veroorzaken. Andere tips om het snurken te voorkomen of beperken zijn stoppen met roken en verstoppingen van de luchtwegen door verkoudheid aanpakken met een neusspray.

Wanneer we 's morgens wakker worden, wrijven we de ogen uit. In de ooghoeken zit dan een substantie die aanvoelt als zand. We vegen het weg bij het opstaan of wanneer we ons gezicht wassen. Maar hoe komt dat spul daar eigenlijk terecht...? Het sprookje van Klaas Vaak, die ons 's nachts een bezoek brengt, is immers niet op waarheid gebaseerd. En wat moeten we doen als er vuil van buitenaf in ons oog terecht is gekomen...?

De figuur Klaas Vaak is ontleend aan een sprookje van Hans Christian Andersen. Er zijn verschillende varianten van het sprookje, maar in alle gevallen komt het erop neer dat de mysterieuze figuur, ook wel het zandmannetje (Mr. Sandman) genoemd, iets in de ogen van de kinderen strooit zodat ze mooie dromen zullen krijgen. Onzin natuurlijk, maar als kind namen we het allemaal voor waar aan. Het bewijs was immers de volgende ochtend duidelijk aanwezig...? Dat 'zand' in onze ogen is natuurlijk geen echt zand. Er is weinig fantasie voor nodig om te bedenken dat het hier gaat om afvalstoffen van ons eigen lichaam. Maar waarom ontstaan die dan alleen 's nachts...? Dat heeft te maken met het feit dat bepaalde processen in de nacht stil komen te liggen. Overdag knipperen we met onze ogen en dat knipperen heeft een duidelijke functie. Door te knipperen verdelen we het traanvocht over de oogbol en dat traanvocht is bedoeld om de ogen vochtig te houden. Traanvocht bestaat uit drie elementen, te weten water, een soort olieachtige substantie en een slijmlaagje. Gedurende de nacht worden die laatste twee elementen gewoon aangemaakt door het lichaam, maar ze worden niet meer vermengd met water, omdat de traanklieren 's nachts geen water produceren. Het gevolg is dat het traanvocht in de nacht dikker van structuur is, het is veel stroperiger dan overdag. Wanneer we slapen, knipperen we ook niet met de ogen, waardoor er van het verdelen ook niet veel terecht komt. Het traanvocht hoopt zich daardoor op in de ooghoeken en droogt daar uit. De volgende ochtend voelt het alsof er een zandkorreltje zit, maar het is dus in feite uitgedroogd slijm...!

Een heel andere situatie ontstaat wanneer je een vuiltje in je oog krijgt. Dat kan iedereen op elk willekeurig moment overkomen. De wind kan een korrel zand in je oog blazen, tijdens werkzaamheden kan er een houtsplinter of staalsplinter in je oog terecht komen, enzovoort. Ons lichaam heeft daar een mooie oplossing voor, die in de meeste gevallen afdoende is. Zodra er iets in het oog zit wat er niet hoort, gaan de ogen extra traanvocht aanmaken. Stel je maar voor dat je op het strand staat en dat moeder natuur zou vinden dat je daar niet hoort. Door een vloedgolf te veroorzaken word je dan van het strand afgevaagd en verdwijn je in zee. Iets dergelijks gebeurt met een vuiltje in je oog, dat in feite door een tsunami van traanvocht wordt afgevoerd in de richting van de ooghoek. Daar kun je dat vuil vervolgens op eenvoudige manier met wat water, met je (schone!) vingers of met een gaasje verwijderen. Hoe langer het duurt voordat het vuil verwijderd is, hoe heftiger het oog gaat tranen. Logisch, want dat is de enige manier die ons lichaam heeft om ervoor te zorgen dat het vuil weer gaat verdwijnen. Lukt het niet op deze manier, dan is kan het handig zijn om de natuur een handje te helpen en letterlijk zelf voor wat meer vocht te zorgen. Spoel het ook uit met lauw water, in de meeste gevallen zal dit afdoende zijn. Een methode die ook goed kan helpen is met de vingers het bovenste ooglid over het onderste ooglid te trekken. Je haalt daarmee in feite een wisser over het oog en veegt op die manier ook het vuil mee. In dat geval ontstaat er ook wat extra traanvocht, waardoor het vuil meestal wordt weggespoeld. Lukt dit allemaal niet en blijft het vuil in het oog zitten, raadpleeg dan een arts, want het is belangrijk dat het alsnog wordt verwijderd.

Steeds vaker hoor en zie je informatie over het opnieuw inrichten van werkplekken op basis van de laatste wetenschappelijke inzichten. Niet zonder reden, want hoe beter de werkplek is afgestemd op de mensen die er moeten werken, hoe beter dat is voor de gezondheid van die mensen. Een slechte werkplek kan mensen letterlijk ziek maken, dus elke werkgever zou eens wat kritischer moeten kijken naar de wijze waarop de bedrijfsruimte is ingericht. Het kan geen kwaad om op dat vlak wat deskundig advies in te winnen, want het komt de productiviteit van de medewerkers, dus in feite ook de omzet, ten goede.

Een relatief eenvoudige proef, die door Roger Ulrich in 1984 werd uitgevoerd, toont aan hoe belangrijk het is om in een aangename omgeving te verblijven. Ulrich observeerde een groep patiënten die allen aan de galblaas waren geopereerd. De helft van de testpersonen mocht na de operatie herstellen in een kamer met uitzicht op de natuur, de andere helft moest het stellen met een blinde muur als uitzicht. Dat leverde een interessant resultaat op. De patiënten die de natuur zagen bleken sneller te herstellen en minder pijnstillers nodig te hebben. Ook waren ze meer tevreden over de zorg die aan ze werd verleend. Op basis van deze conclusie zijn vervolgstudies verricht, die in de loop der jaren al hebben geleid tot een nieuwe manier om ziekenhuizen in te richten. In de detailhandel is het al jaren gebruikelijk om de winkels zo goed mogelijk in te richten, met als doel het verblijfscomfort te verhogen. Immers, hoe langer een klant in de winkel blijft, hoe groter de kans is dat er ook daadwerkelijk iets aan deze klant wordt verkocht. Helaas is het optimaal inrichten van bedrijfsruimtes echter nog lang niet overal prioriteit nummer één. Dat is jammer, want een gezondere werkomgeving kan leiden tot een productiviteitswinst van wel vijf tot tien procent.

De juiste temperatuur, de beschikbaarheid over direct daglicht in de ruimte, de akoestiek en de ergonomische kwaliteit van het meubilair, het speelt allemaal een rol bij ons welbehagen op het werk. Hoe beter we ons voelen, hoe creatiever, geconcentreerder en productiever we worden. Er is dus de werkgever veel aan gelegen om de zaken zo goed mogelijk op orde te hebben, zou je zeggen. Toch laat dat in veel gevallen nog wel te wensen over. Er wordt wel goed gekeken naar het optimaliseren van arbeidsprocessen, maar vaak veel minder naar de kwaliteit van de werkplek en de direct omgeving daarvan. En zelfs wanneer de werkplek wel in orde is, gaat het vaak nog steeds mis. Voor een gezonde werksituatie is namelijk meer nodig dan alleen een goede werkplek. Ook de sfeer in het bedrijf is van groot belang. Hoe is de omgang met collega's...? Hoe hoog is de werkdruk...? Hebben de medewerkers voldoende autonomie...? Al deze zaken hebben te maken met de mate van plezier die we beleven aan onze baan. Bij een fulltime dienstverband besteden we pakweg een kwart van onze totale tijd aan onze werkgever. Als er sprake is van een ongezonde werkomgeving, liggen allerlei psychische en fysieke klachten op de loer. Denk je dat het op je eigen werkplek beter kan...? Praat erover met je werkgever, in jullie beider belang...!

Personal computers, game consoles, tablets en mobiele telefoons... Ze brengen ons veel gemak, maar ook het nodige ongemak. Een nieuwe vorm van verslaving lijkt de kop op te steken. Een verslaving waarvoor met name jongens in de pubertijd gevoelig voor lijken te zijn. Het spelen van computerspellen neemt voor sommige jongeren zodanige vormen aan dat van een zorgelijke situatie kan worden gesproken. Ongeveer tien procent van alle jongens tussen de 12 en 15 jaar blijkt verslaafd te zijn aan het spelen van computerspellen.

Urenlang zittend voor een beeldscherm doorbrengen en helemaal opgaan in een computerspel. Voor veel mensen is het wellicht een onbegrijpelijk fenomeen, maar het wordt steeds vaker geconstateerd. Vier uur per dag op deze manier bezig zijn met het spelen van een computerspel is allang geen uitzondering meer. Gezond is het bepaald niet, want de jongeren krijgen daardoor onvoldoende beweging en ook hun sociale leven komt erdoor in het gedrang. Keiharde bewijzen voor het achteruit gaan van de schoolprestaties door het overmatige gamen zijn er nog niet, maar wellicht is dat slechts een kwestie van tijd. Daarbij moet worden opgemerkt dat het hier de vraag is waar oorzaak en gevolg precies liggen. Immers, jongeren met een concentratieprobleem zijn sneller vatbaar voor een gameverslaving. Je zou dus kunnen stellen dat jongeren, die al een leerprobleem hebben, eerder naar de game console grijpen en daardoor wellicht nog minder goed gaan presteren op school. Er zijn echter geen onderzoeken die hiervoor concreet bewijs leveren. Wel is duidelijk dat jongeren eerder vatbaar zijn voor een gameverslaving wanneer ze in het dagelijks leven niet zo gemakkelijk vrienden maken. Deze jongeren zijn al in grote mate op zichzelf gericht om invulling te geven aan hun vrije tijd en de computerspellen maken het ze gemakkelijker om de tijd op een voor hen aangename wijze door te brengen. Het gevolg is dan wel dat ze hierdoor nog meer in een isolement raken en als het ware in een vicieuze cirkel terecht komen.

Tientallen uren per week doorbrengen met een computerspel is dus allang geen uitzondering meer. Sommige jongens maken het helemaal bont en zitten ongeveer zestig uur per week achter het beeldscherm te klikken en te tikken. Dat is dus anderhalve fulltime baan! van een verslaving wordt gesproken wanneer de jongeren ongeveer vier uur per dag aan het gamen besteden. Jongeren die niet verslaafd zijn brengen nog altijd de helft daarvan door met een computerspel, ongeveer twee uur dus. Bij meisjes liggen de cijfers aanmerkelijk later, hooguit een procent van alle meisjes tussen 13 en 15 jaar is verslaafd aan de computerspellen. Een goede verklaring voor dit laatste is er niet, al ligt het voor de hand om het antwoord te vinden in het feit dat de meeste computerspellen nogal op de belevingswereld van jongens gericht zijn. Het Trimbos Instituut biedt hulp aan jongeren met verslavingsproblematiek. Ook daar wordt de zorg over het toenemende aantal gameverslaafden gedeeld. Het aantal hulpvragen in dit specifieke segment is in de afgelopen jaren explosief gestegen. In 2009 kwamen er 69 aanvragen voor hulp bij een gameverslaving binnen, in 2014 lag dat aantal al op 544. Ouders doen er verstandig aan het computergedrag van hun kinderen, met name de pubers, goed in de gaten te houden. Het verdient aanbeveling om bijvoorbeeld bindende afspraken met de jongeren te maken over het gebruik van computers en games. Door een maximale gebruiksduur in te stellen, kan een verslaving worden voorkomen.

Deze tekst gaat over poep. Onze ontlasting is misschien niet het meest vrolijke of geliefde onderwerp om over te praten of lezen, maar het is wel een zeer belangrijk onderwerp. Door dagelijks na de stoelgang even achterom te kijken en je eigen uitwerpselen te inspecteren voordat je ze in het riool laat verdwijnen, kom je het nodige te weten over je gezondheid. Zeker wanneer je hier een vast ritueel van maakt, ben je goed in staat om een plotselinge verandering in het patroon waar te nemen. Vaak zijn die veranderingen direct te relateren aan je voedingspatroon, maar er kan ook meer aan de hand zijn.

Gewoonlijk is onze ontlasting middelbruin tot donkerbruin van kleur. Er zijn echter voldoende onschuldige redenen voor een heel andere kleur. Merk je bijvoorbeeld dat je ontlasting donkerder is dan gewoonlijk...? Eerder tegen zwart aan dan bruin...? Dan is het goed mogelijk dat er sprake is van een overdosis van het mineraal ijzer in je lichaam. Heb je bijvoorbeeld de dag ervoor spinazie gegeten...? Deze groente bevat een hoge concentratie ijzer en dus is het logisch dat je ontlasting een andere kleur heeft gekregen. Niets dus om je zorgen over te maken. Ook bij overmatige alcoholconsumptie kan de kleur van de ontlasting richting zwart gaan. Echter, wanneer je die donkere kleur niet in verband kunt brengen met je voedingspatroon, kan er iets heel anders aan de hand zijn. Er zou dan sprake kunnen zijn van een bloeding in het eerste deel van het spijsverteringskanaal. Die bloeding kan zich bijvoorbeeld voordoen in de slokdarm, de maag of de twaalfvingerige darm. Houdt de zwarte kleur ook na enkele dagen nog aan en heb je er geen verklaring voor, dan is een bezoek aan de huisarts aan te bevelen. Ook een rood kleurende ontlasting kan duiden op een bloeding, maar die bevindt zich dan juist aan het einde van het spijsverteringskanaal. En ook hier geldt dat je niet meteen voor het ergste hoeft te vrezen, want ook door het eten van rode bieten kleurt de ontlasting rood.

Er zijn nog meer kleuren denkbaar. Een gele ontlasting duidt meestal op problemen met de galblaas. Het probleem kan zitten in de galblaas zelf, maar het is ook mogelijk dat de galblaas zijn werk gewoon niet goed kan doen omdat de voedingsstoffen te snel passeren. Een andere oorzaak voor het geel kleuren van ontlasting kan de aanwezigheid van een parasiet in het lichaam zijn. Indien er onvoldoende gal aanwezig is, kan de ontlasting grijs kleuren. Het kan echter ook betekenen dat het voedsel juist te langzaam door het lichaam gaat, waardoor als het ware een soort vergistingsproces optreedt. In onze darmwanden bevinden zich spieren, die zorgen voor het transport van het voedsel. De spieren rond de darmen trekken zich samen, waardoor de darm op die plek versmalt. Tegelijk ontspannen de spieren van een ander darmdeel zich, zodat het voedsel wordt doorgeschoven. We noemen dit peristaltische bewegingen. In de dikke darm is sprake van twee verschillende soorten peristaltische bewegingen. Het voedsel wordt hier steeds heen en weer geschoven, zodat de dikke darm de tijd heeft om vocht en zouten uit de ontlasting op te nemen. Daarnaast zijn er dagelijks enkele zogenoemde massacontracties, die zorgen voor een krachtige verplaatsing van het voedsel. Voor sommige mensen kan dit voelen als een lichte kramp in de buik.

Hoe komt het nu dat onze ontlasting de ene keer dikker is dan de andere keer...? Gewoonlijk hebben onze uitwerpselen de vorm van een worst. Er wordt ook wel een vergelijking gemaakt met een naaktslak; een zachte, soepele substantie, die als een geheel de endeldarm verlaat, maar desondanks soepel beweegt. Een andere heel normale verschijningsvorm is die van zachte kleinere keutels, waarvan er een aantal tegelijk worden uitgepoept. Wanneer je ontlasting er zo uit ziet en ook de kleur is goed, dan hoef je over het algemeen geen zorgen te hebben dat er met de spijsvertering iets heel erg mis is. Maar het proces waarbij de ontlasting zijn vorm krijgt, vindt grotendeels plaats in de dikke darm. Belangrijk is daarbij dat die darm in beweging is. Door zelf te bewegen kun je ook die darm in beweging krijgen, maar ook een goed vezelrijk ontbijt draagt in belangrijke mate bij aan dit proces. Daarom wordt er altijd zo gehamerd op het belang van een goed ontbijt. Wanneer ontlasting te snel door de dikke darm gaat, krijgt het niet voldoende de kans om te stollen en krijg je diarree. Gaat het juist te langzaam, dan wordt het hard en droog. Dat kan leiden tot verstoppingen. Ook hier geldt weer dat de juiste voeding zorgt voor de juiste balans in je lichaam. Je voorkomt ermee dat je ontlasting te dik of te dun wordt.

Je staat er misschien niet dagelijks bij stil, maar je voeten zijn een bijzonder onderdeel van je lichaam. Ze dragen dagelijks je hele lichaamsgewicht en vangen als eerste de klappen op tijdens het lopen. Bovendien zijn ze bepalend voor het evenwicht in je lichaam. Afwijkingen aan de voeten kunnen zorgen voor een verstoring van de houding. Tegelijk is het zaak om de voeten niet aan overbelasting bloot te stellen, aangezien dit vervelende en vooral pijnlijke gevolgen kan hebben.

De meeste mensen hebben wel eens gehoord van een hamerteen of een jubelteen, maar wat wordt hier nu eigenlijk precies mee bedoeld en hoe ontstaan dergelijke afwijkingen eigenlijk...? Een mens heeft aan elke voet vijf tenen. Die tien tenen bestaan elk weer uit een aantal delen, kootjes genaamd. De grote tenen hebben elk twee kootjes, de andere tenen hebben er elk drie. Niet bij iedereen hebben die kootjes dezelfde stand ten opzichte van elkaar. Wanneer het gewricht tussen het eerste en tweede kootje van de teen gebogen is, waardoor de teen in een neerwaarts gebogen stand staat, spreken we van een hamerteen. Een logische benaming, want de teen hamert letterlijk tegen de ondergrond waarop gelopen wordt. Dit verschijnsel kan zich voordoen bij de middelste tenen, niet bij de grote of kleine teen. De aandoening kan vrij pijnlijk zijn en verstoren het evenwicht tijdens het lopen. Wanneer een teen juist omhoog wijst, in plaats van omlaag, spreken we van een jubelteen, door sommigen ook wel hallelujateen of hoerateen genoemd. Soms is een operatie nodig om het probleem op te lossen, maar soms kan worden volstaan met het gebruiken van opzetstukjes of speciale zooltjes.

Over het ontstaan van een dergelijke afwijking is niet zoveel bekend. Het kan komen doordat mensen bij het staan standaard een verkeerde houding aannemen, maar ook verkeerd schoeisel kan de boosdoener zijn. Een aandoening die vaak met hamertenen wordt verward is de klauwteen, die daar weliswaar nauw aan is verwant, maar in feite een voorstadium van de hamerteen is. Waar het bij een hamerteen niet mogelijk om de kootjes in de normale positie terug te duwen, kan dat bij een klauwteen nog wel. In dat geval zit er nog voldoende beweging in de tussenliggende gewrichten. Een andere, vaak voorkomend probleem aan de voeten is een scheefstaande grote teen, waarbij de teen enigszins naar binnen wijst en het gewricht in de teen juist naar buiten steekt, met als gevolg dat er een knobbel ontstaat in de voet. Wanneer iemand te krappe schoenen draagt, wordt de teen voortdurend naar binnen gedrukt, maar bij deze afwijking, die 'hallux valgus' wordt genoemd, speelt ook erfelijkheid een rol. In veel gevallen is het mogelijk om de stand van de grote teen door middel van bijvoorbeeld tape of spalkjes te corrigeren.

Wil je stoppen met roken...? Doe dat dan niet geleidelijk, maar doe de sigaret radicaal in de ban. Mensen die van het ene op het andere moment geen sigaret meer aanraken, hebben volgens deskundigen een aanzienlijk hogere kans om het roken definitief vaarwel te zeggen. Het geleidelijk afbouwen van de verslaving klinkt misschien logischer, maar is het niet. Mensen die kiezen voor een geleidelijke vermindering van het aantal sigaretten komen vaak niet van het roken af, terwijl van de radicale stoppers een hoger percentage het stoppen weet vol te houden.

De effecten van de verschillende methodes om te stoppen met roken zijn onderzocht door wetenschappers aan de universiteit van Oxford. Bij dat onderzoek waren 700 rokers betrokken die ieder tenminste vijftien sigaretten per dag rookten. Deze groep mensen werd in tweeën gesplitst, de ene helft kreeg de opdracht om het aantal sigaretten geleidelijk af te bouwen naar een bepaalde datum. Vanaf die datum mocht helemaal niet meer worden gerookt. De andere helft van de groep rookte door tot aan die datum en stopte vanaf dat moment abrupt. Van deze mensen wist bijna de helft zo van het roken af te komen. In de andere groep lag dat percentage aanmerkelijk lager, namelijk op 39 procent. Een gegeven dat nog eens extra voor de abrupte methode pleit is dat de meeste rokers aan deze variant zelf niet de voorkeur gaven, maar desondanks werden er betere resultaten mee bereikt. Op het moment dat iemand besluit om geleidelijk steeds wat minder te gaan roken, komen er allerlei andere zaken om de hoek kijken. De sigaretten die op dat moment nog wel worden gerookt, worden als het ware steeds meer op een voetstuk gezet. De roker leeft nog meer dan voorheen toe naar het moment waarop die spaarzame sigaret dan uiteindelijk alsnog mag worden genoten, met als gevolg dat het juist lastiger wordt om ook daarvan uiteindelijk afscheid te gaan nemen.

De onderzoekers keken niet alleen naar de situatie kort na de stoppoging, maar een half jaar later werd opnieuw de balans opgemaakt. Van de groep abrupte stoppers was toen nog steeds 22 procent helemaal van het roken af, terwijl de andere groep een percentage van slechts 16 scoorde. Op zich niet zo vreemd, wanneer men zich bedenkt dat de abrupte stoppers alleen maar te maken hebben met de zware eerste periode direct na de stoppoging, terwijl de mensen die het roken geleidelijk afbouwen eerst al moeite hebben met minderen en daarna ook nog eens die extra drempel van het geheel stoppen over moeten. Er zijn in ons land diverse vormen van begeleiding mogelijk om het stoppen met roken zo goed mogelijk te laten verlopen. Rookstopcoaches zorgen ervoor dat de rokers inzicht krijgen in het waarom van de rookverslaving en in de effecten ervan op het menselijk lichaam. Ze zorgen er na het stoppen bovendien voor dat de deelnemers niet van de regen in de drup belanden door na het stoppen met roken meer te gaan snoepen en daardoor meer lichaamsgewicht te krijgen. Overigens is er goed nieuws voor de mensen die in de toekomst willen stoppen met roken, want het lijkt erop dat Amerikanen erin zijn geslaagd om een vaccin te ontwikkelen dat de behoefte aan een sigaret wegneemt. Het vaccin zorgt ervoor dat nicotine in het lichaam wordt aangevallen door antilichamen, waardoor het effect van de nicotine op de hersenen aanzienlijk afneemt.

Het bericht dat het bekende schildkliermedicijn Thirax gedurende langere tijd niet leverbaar zou zijn in verband met een verhuizing van de producent, werd vorig jaar breed uitgemeten in de pers. Patiënten spraken schande van de ontstane situatie en verenigden zich om de fabrikant ter verantwoording te kunnen roepen. Het incident blijkt echter bepaald niet op zichzelf te staan. Steeds vaker komt het voor dat medicijnen slecht of helemaal niet leverbaar zijn. De apothekers maken zich grote zorgen om deze ontwikkeling.

Zolang we gezond blijven, is er niets aan de hand. Mankeren we iets, dat door middel van medicijnen moet worden verholpen, dan zijn we overgeleverd aan de commercie. De vraag is natuurlijk in hoeverre dat een prettig vooruitzicht is. Er wordt immers verdiend aan onze gezondheid en een farmaceutisch bedrijf heeft uiteindelijk, zoals elke onderneming, gewoon de missie om veel winst te maken. De belangen van de patiënten kunnen daarbij al snel in gevaar komen, zo blijkt uit de praktijk. In 2015 waren maar liefst 625 verschillende medicijnen niet of slecht leverbaar. Tot deze groep behoorde ook Tamoxifen, dat voorgeschreven wordt bij borstkanker. Een veel gebruikt middel tegen zware depressies lag ook niet meer in de schappen van de apothekers. En zo gebeurt het steeds vaker dat de apothekers 'nee' moeten verkopen aan de patiënt en op zoek moeten gaan naar een alternatief medicijn. Da vergt niet alleen de nodige extra flexibiliteit, het kost ook veel extra tijd.

In 2004 lag het aantal medicijnen dat tijdelijk niet op voorraad was, nog onder de honderd. De KNMP, de brancheorganisatie van apothekers in Nederland, heeft er bij de overheid en bij zorgverzekeraars inmiddels op aangedrongen om maatregelen te nemen, want deze organisatie ziet het probleem steeds groter worden en daardoor ontstaat onrust bij de patiënten. Zeker wanneer iemand al ziek is, is een dergelijke onrust niet goed voor iemand, het kan zelfs van invloed zijn op het verdere verloop van het ziektebeeld. De apothekers konden bijvoorbeeld vorig jaar aan borstkankerpatiënten het middel Tamoxifen slechts in een gelimiteerde hoeveelheid meegeven, net voldoende voor een maand. Daarover werden toen al veel vragen gesteld. Volgens de KNMP ligt de oorzaak van het probleem bij de Nederlandse regelgeving voor het prijsbeleid van medicijnen. De lage prijzen en de geringe afnames zorgen ervoor dat Nederland voor de farmaceutische industrie minder interessant is.

Sleep jij jezelf van de ene dag naar de andere...? Stap je doodmoe je bed in en sta je, na een veel te korte nacht, op met het gevoel dat je nog lang niet voldoende slaap hebt gehad...? Om je vervolgens met tegenzin over te geven aan de dagelijkse routine, die je ervaart als een soort rit in een sneltrein, waarmee je door het leven dendert en waar je maar niet kunt uitstappen...? Je bent niet de enige...!

Bijna twee op de drie Nederlanders is moe. Een schrikbarend cijfer, dat recent door het Fonds Psychische Gezondheid bekend werd gemaakt. Men baseert zich daarmee op de resultaten van een eigen onderzoek, dat gehouden werd onder ruim 21.500 respondenten. Uit dat onderzoek kwam naar voren dat maar liefst 64 procent van alle Nederlanders aangeeft zich 's morgens niet voldoende uitgerust te voelen. Slapeloosheid is daarvan vaak de oorzaak. Het gevolg is echter wel, dat men de volgende dag niet goed presteert. Dat wordt door 83 procent van de mensen met slaapproblemen ook erkend. Zij geven aan dat ze op het werk of op school minder goede resultaten neerzetten ten gevolge van de slechte nachtrust.

De nacht is juist een belangrijke periode voor de mens. Het is de tijd om het lichaam te herstellen en op te laden. Gedurende de slaap vinden er in ons lichaam allerlei processen plaats, die ons klaarstomen voor de volgende dag. Wanneer we niet voldoende slaap krijgen, kunnen die processen niet goed worden uitgerold en stapel je dus in feite probleem op probleem. Vaak denken mensen dat ze aan vijf of zes uur slaap voldoende hebben. Incidenteel kan dat natuurlijk ook best, maar structureel zo weinig slaap per nacht krijgen is funest voor ons lichaam en ons functioneren. Gemiddeld heeft een mens ongeveer acht uur slaap per nacht nodig. Bij de een kan het wat minder zijn en bij de ander wat meer, maar dit is de richtlijn waarvan je moet uitgaan.

Gebleken is dat ongeveer één op de tien Nederlanders langdurig last heeft van slapeloosheid. We spreken van langdurig wanneer er minstens een kwartaal lang voortdurend problemen zijn met in slaap komen of goed doorslapen. Dergelijke slaapproblemen kunnen allerlei oorzaken hebben, maar vaak liggen mensen vooral wakker van onrust over relaties, werk of geld. Bij twee op de vijf mensen blijkt onrust in het sociale leven de oorzaak van de slapeloze nachten te zijn. Het is belangrijk om het patroon van slapeloosheid en oververmoeidheid te doorbreken, praat er dus over met een deskundige. Doe je dat niet, dan zul je merken dat je overdag steeds meer prikkelbaar bent en niet geconcentreerd kunt werken.

Wanneer iemand onverwacht te water is geraakt, bijvoorbeeld door overboord te zijn geslagen of door in een sloot of gracht te zijn gevallen, zal deze persoon vrij snel onderkoeld raken. Het water is doorgaans van een zodanige temperatuur dat ons lichaam daar niet op is berekend. Maar ook wanneer je aan het sporten bent en je in een koude omgeving begeeft, kan onderkoeling al een rol spelen. Afhankelijk van de mate waarin iemand onderkoeld is geraakt, moet anders worden gehandeld.

Ons lichaam heeft als het ware een soort ingebouwde thermostaat. In de hersenen wordt geregeld dat onze lichaamstemperatuur altijd rond de 37 graden Celsius schommelt. Bij een stijgende lichaamstemperatuur, veroorzaakt door intensieve inspanning of door een ziekte, worden verschillende mechanismen in werking gezet om de temperatuur weer op het juiste niveau te brengen. Een mooi voorbeeld daarvan is transpireren, in feite is dat een natuurlijk koelsysteem. Ook wanneer de temperatuur te ver daalt, zijn er mechanismen die dat proces een halt moeten toeroepen. Een verschijnsel dat velen ongetwijfeld zullen herkennen is dat een mens gaat bibberen als het te koud is. Dat bibberen komt door het onwillekeurig samentrekken van spieren, waardoor de stofwisseling wordt verhoogd en er meer energie door het lichaam wordt verbruikt. Dat energieverbruik levert extra warmte op die het lichaam op dat moment goed kan gebruiken. Ook het afgeven van extra hormonen, zoals adrenaline, leidt tot een verhoging van de stofwisseling.

In de eerste alinea van dit artikel lijkt een tegenstrijdigheid te staan. Immers, hoe kan het zijn dat je onderkoeld raakt door sporten in een koude omgeving, als je lichaam juist door het sporten meer energie en dus ook meer warmte produceert? Welnu, de warmte die ons lichaam op dat moment produceert, is niet voldoende om bescherming te bieden tegen lage temperaturen in combinatie met bijvoorbeeld wind. Het gaat hier met name om de gevoelstemperatuur, waarbij de windsnelheid een belangrijke rol speelt. Ook is van belang welke kleding er wordt gedragen, want wanneer de kleding veel wind doorlaat, is de kans op onderkoeling een stuk groter. Voor de meeste vormen van sport die we dicht bij huis beoefenen, geldt dat we daarbij luchtige kleding dragen. We hebben het hier dus niet over de wintersporten die met sneeuw, ijs en dikke kleding gepaard gaan, maar over de voetbalwedstrijden op de kille zondagochtenden en de hardlopers die zich te koud hebben gekleed. Op zich valt deze vorm van onderkoeling over het algemeen wel mee.

Erger wordt het wanneer je zelf niet in staat bent om tijdig de juiste maatregelen te nemen, bijvoorbeeld doordat je in het water ligt en niet op eigen kracht de kant kunt bereiken. In het water raakt een mens dertig keer sneller onderkoeld dan op het droge. Het is daarom van groot belang om iemand snel uit het water te halen en naar een warme omgeving te brengen. De natte kleren moeten zo snel mogelijk verwijderd worden en de persoon in kwestie moet tegen de kou worden beschermd met behulp van een deken of folie met een isolerende werking. Maar ook tijdens activiteiten op het droge kan iemand onderkoeld raken. We spreken van onderkoeling als de lichaamstemperatuur onder de 35 graden Celsius komt. Omdat het hart in die situatie minder snel gaat pompen, raak je sneller uitgeput. Wanneer de temperatuur verder zakt, tot onder de 34 graden Celsius, wordt het hartritme onregelmatig en verloopt daardoor ook de ademhaling niet meer soepel. Beneden de 30 graden Celsius kan iemand verlamd en/of bewusteloos raken.

Wanneer er sprake is van een lichte onderkoeling, is het zaak om iemand snel in een warmere omgeving te brengen en in een (isolatie)deken te wikkelen. Vergeet daarbij ook het hoofd niet, want het hoofd speelt een belangrijke rol bij het verliezen van lichaamswarmte. Je kunt het slachtoffer bij lichte onderkoeling iets warms te drinken geven, zoals koffie, thee of warme chocolademelk. Het is echter belangrijk om te weten hoezeer iemand onderkoeld is. Bij een diepe onderkoeling, dus onder de 35 graden Celsius, is het juist niet goed om iets te eten of drinken aan het slachtoffer te geven. In dat geval is het zaak om direct professionele hulp in te schakelen (bel 112) en het slachtoffer zo min mogelijk te verplaatsen of laten bewegen. Beweging is namelijk in dit stadium schadelijk voor het slachtoffer. Wikkel ook bij een diepe onderkoeling het slachtoffer in een (isolatie)deken of in een voorverwarmde deken en vergeet daarbij het hoofd niet. Voorkom verdere afkoeling van het lichaam door natte kleding desnoods weg te knippen en zorg voor een warme omgeving.